ΣΥΝΤΟΜΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΗΣ ΚΑΘ’ΗΜΑΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ
Η οργάνωση της ζωής της ελληνικής ομογένειας, στην Πόλη, παρουσιάζει, από το 1923, με την απαγόρευσή της λειτουργίας του Ελληνικού Φιλολογικού Συλλόγου Κωνσταντινουπόλεως (ΕΦΣΚ), ένα κενό στο χώρο της επιστημονικής μελέτης της ιστορίας και του πολιτισμού της. Η έλλειψη αυτή οφείλεται κυρίως στη μηδενική σχεδόν υπάρξη κατάλληλης υποδομής, σε πολιτικό κλίμα και σε πρόσωπα καταρτισμένα ανάλογα.
Η μετεγκατάσταση όμως του ιδιού κόσμου, μετά τα Σεπτεμβριανά γεγονότα (1955) και τις απελάσεις των ελλήνων υπηκόων, από την Πόλη (1964), στο μεγαλύτερο του όγκό, στην Αθήνα, μετέβαλε τις συνθήκες και επέβαλε την συνέχεια της επιστημονικής δραστηριότητας, έστω και με διακοπή αρκετών δεκαετιών. Την σχετική πρωτοβουλία, που ονομάστηκε η Κίνηση της καθ’ ημάς Ανατολής, ανέλαβε ομάδα από τρεις Πολίτες, με σπουδές στην ιστορία και σταδιοδρομία στην Αθήνα.
Για την πραγματοποιήση της ιδέας, συγκροτήθηκε ομάδα εκτελεστική, από στελέχη, που το καθένα εκπροσωπεί το ελληνικό σχολείο της Πόλης, από το οποίο έχει αποφοιτήσει, αφού τα σχολεία μας στην Πόλη εκπροσωπούν, από το 1923 και μετά, τα μόνα φυτώρια της ελληνικής πνευματικής ζωής.
Η εκτελεστική ομάδα δεν ίδρυσε σωματείο, δε συγκροτήθηκε σε σώμα, ούτε μοιράστηκέ θώκους. Εργάστηκε ως διομογενειακή κινητοποίηση, με ζηλευτή σύμπνοιά και πλήρη αυταπάρνηση, και παρά την αδιαφορία και τις αντιξοότητες, που συνάντησε, παρουσίασε πολλές δραστηριότητες, όλες στα πλαίσια επιστημονικής μορφής. Με τη δεύτερη δεκαετία ονομάστηκε «Εταιρεία Μελέτης της καθ’ ημάς Ανατολής» και οργανώθηκε σε μορφή εταιρείας μη κερδοσκοπικής.
Η όλη εικοσάχρονη δημιουργία και προσφορά (1991-2011) μπορεί να συνοψιστεί στα εξής σύντομα κεφάλαια, σε αναφορά προς τον αναλυτικό κατάλογο των εκδόσεων που ακολουθεί.
α. Το περιοδικό ιστορίας και πολιτισμού Η καθ’ ημάς Ανατολή / Δελτίο Εταιρείας Μελέτης της καθ’ ημάς Ανατολής.
Με κέντρο το περιοδικό αυτό, έχουν σχηματιστεί οι εξής εκδοτικές σειρές:
- Tα ανάλεκτα Της καθ ημάς Ανατολής, η σειρά περιλαμβάνει μελέτες, που λόγω του όγκου τους δεν μπορούν να δημοσιευθούν στο περιοδικό ιστορίας και πολιτισμού,
- Τα συνέδρια Της καθ ημάς Ανατολής, η σειρά περιλαμβάνει τα πρακτικά των πέντε, από τα επτά συνέδρια, που έχουν οργανωθεί.
- Οι εκλαϊκευμένες ομιλίες για όλους, η σειρά περιλαμβάνει τις ομιλίες, γύρω σε ένδεκα θεματικές ενότητες, που οργανώθηκαν.
- Οι ανθολογίες Της καθ ημάς Ανατολής, η σειρά περιλαμβάνει τόμους όπου ανθολογούνται ποιητ΄ς, ποιήματα και σχολικές εκθέσεις.
- Οι μνήμες Της καθ ημάς Ανατολής, η σειρά περιλαμβάνει δέκα τόμους αφιερωμένους στη μνήμη προσώπων, που διακρίθηκαν στην πνευματική ζωή της Πόλης και στην προσφορά Παρθεναγωγείου.
- Τα λανθάνοντα, η σειρά περιλαμβάνει, σε αναστατική έκδοση, δημοσιεύματα, που αναφέρονται στο αντικείμενο μελέτης της Εταιρείας μας, αλλά έχουν εξαντληθεί ή λησμονηθεί, και
- Η Ρωμιοσύνη, η σειρά προσβλέπει στην ανάδειξη της όλης ζωής της ομογένειας της Πόλης, της Ίμβρου και Τενέδου.
β. Το περιοδικό λόγου και τέχνης Η Δεξαμενή / Η Κινστέρνα.
Το περιοδικό έχει κυκλοφορίσει μέχρι σήμερα δέκα τεύχη στην πρώτη του μορφή και είσοσι στη δεύτερη. Είναι ήδη το μακροβιότερο περιοδικό λόγου κια τέχνης των κωνσταντινουπολιτών, από το 1923 και μετά.
Το περιοδικό λόγου και τέχνης, συγκροτεί μια σειρά «Τα νούφαρα», στην οποία εκδίδονται αυτοτελώς λογοτεχνήματα συνεργατών του. Μέρι σήμερα έχουν εκδόθει έξι βιβλία.
Για την προβολή του έργου μας, οργανώθηκαν δυο εκδηλώσεις. Η πρώτη, στην Αθήνα, στον Ιανό της οδού Σταδίου, στις 1.6.2008, και η δεύτερη, στην Πόλη, στο Σισμανόγλειο Μέγαρο του Ελληνικού Γενικού Προξενείου, στις 18.10.2008. η Ακαδημία Αθηνών στην συνεδρία της 24.3.2011 εβράβευσε πεντάτομο δημοσιεύμα, που είναι έκδοση της Εταιρείας μας.
Από τις εκδόσεις μας, το περιοδικό ιστορίας και πολιτισμού, τα πρακτικά συνεδρίων και τα ανάλεκτα κυρίως, ανταλλάσονται με επετηρίδες πανεπιστημιακών σχολών και δημοσιεύματα επιστημονικών εταιρειών.
Τα δημοσιεύματα μας χρησιμοποιούνται, ως πηγές και βιβλιογραφία, για την μελέτη της ιστορίας της Ρωμιοσύνης της Πόλης των τελευταίων χρόνων.
Ιστότοπoς της Εταιρείας μας είναι www.etmelan.gr και διαθέτουμε με την επωνυμία μας τοίχο στο Facebook.
Κεντρική διάθεση των εκδόσεων μας, στο Βιβλιοπωλείο Αθανάσιος Χρηστάκης Α.Ε., στην οδό Ιπποκράτους, αρ. 10-12, στην Αθήνα. Εκδόσεις μας διατείθενται και στο Βιβλιοπωλείο του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ).